🌐 REST API là gì? Tìm hiểu chuẩn thiết kế phổ biến nhất hiện nay

🧠 REST API là gì?

REST API (Representational State Transfer) là một kiến trúc thiết kế API dựa trên giao thức HTTP, được dùng rộng rãi trong phát triển web và mobile. REST không phải là một công nghệ, mà là tập hợp nguyên tắc và ràng buộc để xây dựng API dễ hiểu, dễ sử dụng và dễ mở rộng.

---

⚙️ Cách hoạt động của REST API

REST sử dụng các phương thức HTTP như:

• GET – Lấy dữ liệu
• POST – Tạo mới
• PUT / PATCH – Cập nhật
• DELETE – Xoá dữ liệu

📌 Dữ liệu thường được trả về ở định dạng JSON hoặc XML (phổ biến nhất hiện nay là JSON).

---

📐 6 đặc tính của một RESTful API

Để được xem là “RESTful”, API cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

1. Client – Server (Phân tách giao diện và xử lý)

• Giao diện người dùng và xử lý dữ liệu tách biệt.
• Giúp frontend và backend phát triển độc lập.

2. Stateless (Không lưu trạng thái)

• Mỗi request là độc lập, không phụ thuộc vào request trước đó.
• Mọi thông tin cần thiết phải có trong mỗi request.

3. Cacheable (Có thể lưu vào bộ nhớ đệm)

• Response từ server nên cho phép cache để tăng hiệu suất.

4. Uniform Interface (Giao diện thống nhất)

• Tài nguyên được định danh qua URL.
• Sử dụng HTTP method đúng mục đích (GET, POST…).
• Phản hồi rõ ràng, thống nhất (status code, header, body).

5. Layered System (Kiến trúc phân tầng)

• Hệ thống có thể có nhiều lớp: API Gateway, Auth service, Backend…
• Client không cần biết có bao nhiêu lớp, chỉ cần gọi đúng endpoint.

6. Code on Demand (tuỳ chọn)

• Cho phép server trả về code (JavaScript) để client thực thi – thường ít dùng trong thực tế.

---

📦 Ví dụ REST API đơn giản

Giả sử bạn có một API quản lý người dùng:

Hành động	HTTP Method	Endpoint
Lấy danh sách	GET	/api/users
Lấy chi tiết	GET	/api/users/:id
Tạo mới	POST	/api/users
Cập nhật	PUT	/api/users/:id
Xoá người dùng	DELETE	/api/users/:id

🧪 Ví dụ gọi API:

GET: /api/users/123

response:
{
  "id": 123,
  "name": "Nguyễn Văn A",
  "email": "[email protected]"
}

🎯 REST API khác gì với GraphQL?

🧩 Tiêu chí	🔁 REST API	🧠 GraphQL
🔍 Truy vấn dữ liệu	Theo nhiều endpoint	Một endpoint duy nhất
📦 Dữ liệu trả về	Trả toàn bộ theo thiết kế	Trả đúng dữ liệu client yêu cầu
⚡ Hiệu suất	Có thể bị thừa/thiếu dữ liệu	Linh hoạt hơn với truy vấn

---

✅ Khi nào nên dùng REST API?

• 🧭 Khi bạn cần giao tiếp giữa frontend và backend đơn giản, dễ triển khai.
• 🪄 Khi hệ thống không quá phức tạp về mối quan hệ dữ liệu.
• 🌐 Khi bạn cần dễ tích hợp với các hệ thống bên ngoài (REST là chuẩn phổ biến nhất hiện nay).

---

🧠 Tổng kết

REST API là chuẩn thiết kế phổ biến nhất hiện nay khi xây dựng hệ thống web, mobile, backend – nhờ tính đơn giản, rõ ràng và dễ tích hợp.

Dù hiện nay có nhiều lựa chọn mới như GraphQL, gRPC… nhưng REST vẫn là điểm khởi đầu tốt nhất nếu bạn đang học hoặc làm quen với API 💪.